Pod koniec XIX stulecia Bielsko liczyło 14.5 tys. mieszkańców, wśród których 1/3 stanowili ewangelicy. Z powodu przepełnienia użytkowanego 1833 roku starego cmentarza na Bielskim Syjonie tutejsza parafia stanęła przed koniecznością znalezienia nowego miejsca spoczynku dla swoich zmarłych. W tym celu w 1893 roku nabyto gospodarstwo Johanna i Marii Bathelyów na Górnym Przedmieściu, położone na obrzeżach ówczesnego miasta przy wiodącej do Starego Bielska drodze, nazwanej później ulicą Parkową (obecnie Listopadowa). W latach 1896-1987 władze miejskie zezwoliły na urządzenie na tym terenie cmentarza, ponieważ jednak parafia zajęta była realizacją innych przedsięwzięć budowlanych, dopiero w jedenaście lat później przystąpiono do realizacji tej ważnej inwestycji.
W sierpniu 1908 roku poproszono o sporządzenie projektu wiedeńskiego architekta prof. Fabianiego, autora opracowanego przed kilku laty planu rozwoju przestrzennego Bielska. Okazało się jednak, że projekt Fabianiego nie odpowiadał w pełni życzeniom parafii i w lutym 1909 roku, mimo rozpoczętych już wstępnych robót budowlanych, podjęto decyzję o rozpisaniu konkursu na „w pełni artystyczny projekt cmentarza”, który zaspokoiłby aspiracje bielskich ewangelików i odpowiadał randze bogatego miasta.
27 czerwca 1909 roku wybrano projekt wiedeńskiego architekta Hansa Mayra. Do zaprojektowania wnętrza kościoła cmentarnego zaangażowani zostali znani wiedeńscy artyści, Leopold Forstner i Wilhelm Bormann. Wykonanie robót ziemnych i budowlanych powierzono firmie braci Friedricha i Carla Schulzów (ewangelików pochodzących z Białej a mieszkających i działających w Bielsku).
Przestrzeń cmentarza podzielono na trzy sektory:
• południowo-wschodni o układzie równoległych alei
• północno-wschodni zakomponowany wokół półkolistego centrum z alejami odśrodkowo wyprowadzonymi
• północno-zachodni (rezerwowy) oddzielony od reszty szeroką aleją
W części południowo-zachodniej znajduje się kompleks architektoniczny wzorowany na włoskich campo santo – prostokątny dziedziniec otoczony zespołem budynków pomocniczych, murem arkadowym oraz kościołem cmentarnym utrzymanym w formach późnobarokowych, secesyjnie przetworzonych.
Po trwającej nieco ponad rok budowie ukończony komplet nowego cmentarza poświęcono i oddano do użytku w słoneczną niedzielę 28 maja 1911 roku. Uroczystość prowadził ks. proboszcz Arthur Schmidt.
Pierwszą osobą pochowaną na nowym cmentarzu był 52-letni urzędnik pocztowy Paul Prochatschek, którego złożono do grobu 9 lipca 1911 roku.
Na Nowym Cmentarzu Ewangelickim znajdują się groby wielu ważnych postaci z pierwszej poł. XX wieku, m.in.: burmistrza Karola Steffana seniora, twórcy bielskiego muzeum Edwarda Schnacka, artystki operowej Felicji Kaszowskiej-Krotowskiej, wszystkich pastorów bielskich po 1911 r. oraz licznych fabrykantów jak np. Moritza Bartelmussa, Karola Büttnera seniora, Karola Gepperta, Moritza Graubnera, Gustawa Josephy’ego juniora, Gustawa Molendy, Oswalda Molendy, Waltera Piescha (jego grób ma formę mauzoleum), Fryderyka Plutzara, Georga Schwabego, Ernesta Starkego, Karola Steffana juniora, Ernesta i Karola Stosiusów, Rudolfa Twerdy’ego, Leopolda Vogta i Karola Zipsera.
W latach I wojny światowej przy północnym murze cmentarza grzebano żołnierzy, zmarłych w szpitalach na terenie Bielska-Białej.
Źródło:
Piotr Kenig i Ewa Janoszek, informator „Nowy cmentarz ewangelicki w Bielsku przy ul. Listopadowej”
https://pl.wikipedia.org