Najprawdopodobniej zamysł wybudowania nowego kościoła ewangelickiego w Tomaszowie, wypłynął w roku 1877. Było to podczas wizytacji parafii przez generalnego superintendenta pastora Waldemara von Evertha. Okazało się, że skromny kościół Św. Trójcy przy Rynku Św. Józefa nie jest w stanie pomieścić wszystkich wiernych tej parafii. W tym czasie do parafii tomaszowskiej, decyzją Konsystorza Warszawskiego przyłączono parafię z Wielkiej Woli. Tym samym tomaszowska parafia ewangelicka liczyła około 10 tysięcy wiernych.

Następnym przyczynkiem do przekucia zamiaru budowy w czyn, stał się zapis testamentowy Emmy Kramm, która zapisała 3 tysiące rubli srebrem na budowę nowego kościoła. Zmarła ona w 1888 r. i wymieniona kwota stała się własnością parafii ewangelickiej. Powołano komitet budowlany w skład którego weszli Edmund Knothe, August Britzman, Moritz Piesch, Aleksander Muller, Paweł Herkner, Mateusz Łuszczak, Karol Bartke, Oskar Fuerstenwald i Jerzy Werner. Pierwszym krokiem było nabycie odpowiedniej działki i zamówienie projektu przyszłego kościoła. Zwrócono się do znanego warszawskiego architekta Pawła Hofera. Zaprojektował on obszerny, trójnawowy, neogotycki kościół z trzema strzelistymi wieżami we frontonie. Plac pod budowę kościoła i plebanii zakupiono od miasta w roku 1894 . Była to działka wydzielona z wschodniej części dotychczasowego Rynku Św. Antoniego. Przez ponad 8 lat trwało wyjednanie zgody władz na rozpoczęcie budowy. Dopiero w listopadzie 1896 r. rząd carski w Petersburgu zatwierdził plan budowy i kosztorys. Dalej należało gromadzić fundusze, albowiem przewidywana wartość kosztorysowa nowego kościoła i plebani miała wynieść ponad 150 tys. rubli.

W czerwcu 1897 r. rozpoczęto budowę nowego kościoła ewangelickiego. Budowę nadzorował osobiście inżynier architekt Wilhelm Sroka, absolwent Instytutu Inżynierii w Sanki Petersburgu. a robotami budowlanymi kierował inż. Jan Wende ( właściwie Karol Johanes Wende, współwłaściciel łódzkiej spółki ” Wende i Zarske”) Budowa prowadzona była sprawnie przez mistrza murarskiego Stanisława Popławskiego. W roku 1901 zamknięto stan surowy, a 15 sierpnia 1902 r. świątynia została poświęcona, otrzymując nazwę „Kościół Zbawiciela”. Powstała neogotycka , ceglana budowla kryta czerwoną ceramiczną dachówką z trzema strzelistymi wieżami. Najwyższa z wież wznosiła się na 60 metrów i była wówczas najwyższym punktem zabudowy Tomaszowa. Nowa świątynia, mogąca pomieścić w swym wnętrzu 2–3 tys. wiernych, stała się bodaj największą i chyba najpiękniejszym kościołem ewangelickim w tej części kraju. Również jej wyposażenie godne jest nie mniejszego podziwu. W głównym ołtarzu znajduje się obraz Wojciecha Gersona „Spotkanie Zmartwychwstałego Chrystusa z Maria Magdaleną” z roku 1900. Okna zdobią witraże firmy H. Schlein z Zittau, na wspomnianej 60 metrowej wierzy z zegarem wykonanym w Berlinie, zawieszono dzwon stalowy odlany w westfalskim Bochum. Wewnątrz kościoła znajdują się 31 głosowe organy z neogotyckim prospektem firmy „Braci Walter”. Koszty budowy ( z wyjątkiem kredytu z kasy „wdów po pastorach” w wysokości 26 tys. rubli ), które wyniosły dokładnie 166 761 rubli zostały pokryte z dobrowolnych składek tomaszowskich parafian. W tym miejscu należy zaznaczyć, że ówczesna społeczność ewangelików należała do najzamożniejszych w mieście. Niewątpliwie największe zasługi przy gromadzeniu środków i organizacji budowy świątyni, położył superintendent pastor Eugeniusz Biedermann i pastor Diakon Herman Knothe.

Na części placu przykościelnego wzniesiono plebanię. Budynek uzyskał formę pałacową z ceglanym wykończeniem elewacji i stylizowanymi na gotyk zwieńczeniami otworów okiennych i drzwiowych. Całość doskonale koresponduje z gotyckim wyglądem kościoła. W plebani mieściły się mieszkania dla rodzin pastorskich i służby kościelnej. Tuż po zakończeniu robót budowlanych, wokół kościoła nasadzono dużą ilość ozdobnych drzew i krzewów a od strony wschodniej założono ogród warzywno-kwiatowy. Obecnie, po upływie ponad 100 lat, drzewa nadają otoczeniu kościoła urokliwy parkowy krajobraz . W roku 1913 od południowej strony kościoła wybudowano duży dom parafialny, który w początkach swego istnienia mieścił szkołę kantorów. W późniejszym okresie był siedzibą szeregu organizacji społecznych ewangelików.

W okresie II wojny światowej, hitlerowcy zorganizowali w nim „dom żołnierza niemieckiego”. Po zakończeniu wojny został przejęty przez Skarb Państwa i przeznaczony początkowo na siedzibę Urzędu Skarbowego a następnie Komendę Milicji Obywatelskiej. Obecnie na jego miejscu wybudowano budynek Starostwa Powiatowego. Wypada wspomnieć, że kościół Zbawiciela w pierwszych latach po II wojnie światowej pełnił rolę kościoła garnizonowego a w budynku plebani mieściła się izba chorych i gabinet stomatologiczny tomaszowskiego garnizonu WP. W latach 1949 -1951, na czas remontu kościoła katolickiego św. Antoniego, pełnił rolę kościoła parafialnego dla tomaszowskich katolików.

Kościół Zbawiciela na przestrzeni ponad 100 lat swego istnienia był kilkakrotnie poddawany renowacji. Dzięki temu do dnia dzisiejszego pozostaje w bardzo dobrym stanie technicznym i estetycznym. Pierwszy gruntowny remont, którego koszt wyniósł 30 tys. zł. miał miejsce w roku 1934 . Ponowny gruntowny remont miał miejsce w latach 1969 -1970. W roku 1979 przeprowadzono modernizacje dachu i wymieniono ceramiczne pokrycie dachu na blachę ocynkowana. W 1994 r. w budynku zabytkowej plebani, modernizowano i odnowiono Kaplicę Zbawiciela.

Źródła przy opracowaniu informacji:

Stanisław Narewski – Tomaszów Bohaterowi Narodowemu, (część poświęcona gminie ewangelicko-augsburskiej miasta Tomaszowa, w opracowaniu pastora Leona Maja), wyd. nakładem Komitetu Kościuszkowskiego w Tomaszowie Mazowieckim, Warszawa 1918.

ks. Roman Pawlas – Informator obchodów 100-lecia Poświecenia Ewangelickiego Kościoła Zbawiciela i Luterańskiej Plebanii, wyd. 2002.