W XVIII w. nie było jeszcze w Inowrocławiu parafii ewangelickiej. W 1788 r. było zaledwie 30 rodzin ewangelickich tak w mieście, jak w całej okolicy. W razie potrzeby przyjeżdżali więc pastorzy z Torunia, Lipna, Strzelna lub Łabiszyna i odprawiali nabożeństwa w domach prywatnych.
W 1773 (1818? wg. 2) roku powstała w Inowrocławiu parafia  ewangelicka. Wybudowano w 1802 roku dom modlitwy, zamieniono w czasie wojen napoleońskich na spichlerz zbożowy. Na prośbę ewangelików Fryderyk Wilhelm III ustanowił na cele zboru stałą roczną dotację w wysokości 1056 marek. Parafia była na tyle bogata, że w roku 1818 roku miała swojego pierwszego „miejscowego” proboszcza, ks. Fryderyka Wilhelma Krupińskiego. Stać ją było na utrzymanie proboszcza, budowę kaplicy pomiędzy dzisiejszymi ulicami Kościuszki i Wałową. Kaplicę z 1802 rozebrano w 1861 roku. Dzięki funduszom otrzymywanym co roku od króla Fryderyka III parafię stać było na budowę okazałej budowli z żółtej cegły. Styl „okrągłołukowy” (org. „Rundbogenstil”) nawiązuje do architektury romańskiej. Ewangelicy zamieszkujący Inowrocław i okolice budowę ukończyli w roku 1863. Przed I wojną światową ewangelików było w Inowrocławiu 8375 (jedna trzecia mieszkańców wg. 3.) Ewangelicy użytkowali kościół do roku 1945. W przedwojennym Inowrocławiu znajdowała się siedziba superintendenta diecezji (odpowiednik katolickiego biskupa diecezjalnego).

Źródło: www.krzyz.parafia.info.pl