Kożuchowskie Lapidarium sepulkralne, dawniej funkcjonujące jako Cmentarz Świętej Trójcy, wśród zespołów rzeźby nagrobnej w Polsce jest jednym z najlepiej zachowanych. W 1634r. parafia luterańska otrzymała pozwolenie na założenie cmentarza. Zlokalizowano go na Przedmieściu Żagańskim (dziś ul. 1-go Maja). Po 1945 r. był użytkowany sporadycznie, pozostając największym takim założeniem w mieście. Powierzchnia nekropolii przekraczała hektar. Cmentarz był kilkukrotnie przebudowywany. Wewnątrz został rozdzielony pilastrami.

Do lapidarium prowadzą dwie bramy- główna w południowo-zachodnim narożniku i mniejsza w południowym murze. Główna zachowała historyczny wygląd- schodkowy szczyt z ornamentami roślinno-geometrycznymi wieńczy półkolisty prześwit. Tuż przy bramie głównej znajduje się XVII- wieczna kaplica. Pełniła funkcje zboru, co wymuszone było względami polityczno-finansowymi w tym czasie. Bogate mieszczaństwo ufundowało 16 kaplic grobowych. W skład zespołu wchodzą budynki arkadowe i wolnostojące.

Śląskie cmentarze charakteryzują się regularnym, geometrycznym podziałem alej. Boczne ścieżki zamykają prostokątne kwatery. Kwatery oznaczone są XIX wiecznymi słupkami.

W latach 70-tych, kiedy już definitywnie zaniechano pochówków w ceglanym murze wykonano nisze, w których umieszczono płyty nagrobne. Lapidarium tworzy 200 płyt renesansowych, barokowych i rokokowych. Ponadto, z cmentarza dworskiego w Długiem koło Kożuchowa przeniesiono XVI- wieczne epitafia figuralne. Dowodem artyzmu kożuchowskich kamieniarzy są kompozycje, kształty i inskrypcje na płytach epitafijnych. Są świadectwem poziomu artystów. Rzeźbiarze porównywani byli często z współczesnymi im twórcami z Nysy, czy Wrocławia.