Adam Gdacjusz, pastor kluczborski, kaznodzieja luterański. Należał do czołowych pisarzy śląskich drugiej połowy XVII w. piszących po polsku. Kształcił się w Brzegu, Wrocławiu i Toruniu, pełnił później funkcję rektora szkoły w Bardijowie na Węgrzech, następnie osiadł w Kluczborku w 1644 r. początkowo jako diakon, a od 1646 r. jako proboszcz.

Był gorącym propagatorem języka polskiego na obszarze ziem śląskich, jednym z nielicznych, który w okresie, kiedy ruch ewangelicki w Polsce osłabł i przestano wydawać druki protestanckie, prowadził tę pracę na Śląsku. Jako pastor kluczborski czynił starania o dostarczenie wyznawcom polskim książek w języku ojczystym.

Wydał drukiem 24 pozycje książkowe, które występują najczęściej pod tytułami Kwestia lub Dyszkurs. Były to rozważania i nauki na tematy religijne i moralne, a wartość jego twórczości polegała głównie na barwnym stylu i bogatym słownictwie. Spod prasy brzeskiej wyszły w latach 1674 – 1687 m.in. Kwestyja o pojedynkach… [do tematu tego wracał Gdacjusz kilkakrotnie, a myśl zajęcia się tym problemem powstała w związku z mową pogrzebową, jaką wygłosił w Rożnowie nad ciałem zabitego w pojedynku szlachcica], O pańskim i szlacheckim stanie albo rycerskim dyszkurs… [rozważania o przywilejach i obowiązkach szlachty, której wyższość uznaje w cnocie, wiele miejsca poświęca obyczajom], Dyszkurs o pijaństwie… [potępia pijaństwo i nadmierne palenie tytoniu, cytując gęsto, jak w innych dyskursach, fragmenty Biblii, ojców Kościoła i pisarzy starożytnych], Kwestyja o polygamijej albo wielożeństwie…

Z pism Gdacjusza, dotyczących tematów religijnych, ukazały się Trojaki o ołtarzach, obrazach i organach dyszkurs. .., Kwestyja o zmartwychwstaniu… i List do Adama Gdacjusza, pastora kluczborskiego, pisany z strony Kwestyjej o Pannie Maryjej … [w posłowiu do czytelnika wyjaśnia, iż już „we dwu skrypcikach dowodnie pokazał, że się Panna Maryja słusznie i niezdrożnie najświętszą nazywa Panną”].

Książki Gdacjusza [wydawane też w Oleśnicy] przyczyniły się w dużej mierze do umocnienia polskiego środowiska protestanckiego na Śląsku, a pobudzając aktywność czytelniczą służyły też podniesieniu ogólnego poziomu oświaty wśród ludu.

Twórczość Adama Gdacjusza, którą popularyzowała oficyna Jacobich w Brzegu, należy do kręgu tzw. literatury kaznodziejsko-moralizatorskiej.

Autor ten był wysoko ceniony jako twórca płomiennych kazań, w których ukazywał niedolę ludu śląskiego i rozpasanie moralne po wojnie 30-letniej.

źródło: Strona poświęcona ks. Gdacjuszowi autorstwa dr. Marka Nienałtowskiego