Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach powstało w 1973 r., twórcą i założycielem był ks. Władysław Pilch – Pilchowski, proboszcz Parafii ewangelicko – augsburskiej w Mikołajkach.

Początkowo zbiory były eksponowane w kościele, a następnie w dawnym budynku liceum im. Marion von Dönhoff. W 2002 r. zostało przeniesione do nowego budynku przy Parafii ewangelickiej w Mikołajkach (Plac Kościelny 4).
Muzeum posiada unikatowy zbiór zabytków piśmiennictwa i drukarstwa polskiego na Mazurach do 1945 r. Zbiory muzealne zawierają również inne cenne druki, dokumenty, zdjęcia, itp., związane z ruchem reformacyjnym (i nie tylko) na terenie Polski i Europy. Na ścianach zawieszone są portrety reformatorów Kościoła i polskich działaczy reformacyjnych oraz oryginale tablice z wojen napoleońskich i z czasów I wojny światowej.

Muzeum Reformacji Polskiej zaprasza wszystkich zainteresowanych poznaniem mało znanej, a jakże ważnej części historii Polski (początki piśmiennictwa narodowego) i Europy.  Muzeum zapewnia możliwość fachowego oprowadzenia i uzyskania dokładniejszych informacji związanych z protestantyzmem i reformacją w Polsce (również w języku niemieckim). W okresie wiosenno letnim Muzeum czynne jest w godzinach od 9.00 do 17.00.